Wanneer je een snaarinstrument zoals de akoestische gitaar bespeelt, kun je boventonen spelen door middel van het dempen van een snaar op een zeer lichte plek.
Beluister het volgende muziekstuk met flageoletten maar eens:
Een klank bestaat uit meerdere frequenties. Boventonen hebben frequenties die veelvouden zijn van de frequentie van een grondtoon. De boventonen vormen een vaste reeks, afhankelijk van de grondtoon.
Door het dempen van een snaar verdwijnen bepaalde harmonischen (grotendeels) uit het spectrum, waardoor de resterende harmonischen samen een toon vormen die hoger klinkt. Een snaar heeft links en rechts knopen. In het midden van de snaar bevindt zich de buik (zie afbeelding). Als een snaar in beweging komt, is er in het midden de meeste trilling. Door de snaar in het midden te dempen kun je hem in tweeën laten trillen en ontstaat er dus een kunstmatige knoop (zie afbeelding). De helft van de snaar klinkt dan twee keer zo hoog. Dit noem je een flageolet. Gitaristen gebruiken flageoletten ook wel om de gitaar te stemmen. Dit is meteen een nuttige gehoortraining! Maar hoe werkt dat?
Stem de A snaar met behulp van een stemvork (440 hertz). De toon hiervan is betrouwbaar en wordt niet tot nauwelijks beïnvloed door de luchtvochtigheidsgraad of de temperatuur (in tegenstelling tot de snaren van de gitaar). Een stemvork kun je bij de muziekwinkel krijgen.
De flageolettoon van de lage E snaar boven fret 5 (flag 5) moet hetzelfde klinken als de flageolettoon van de A snaar boven fret 7 (flag 7).
De flageolettoon van de D snaar boven fret 7 (flag 7) moet hetzelfde klinken als de flageolettoon van de A snaar boven fret 5 (flag 5).
De flageolettoon van G (flag 7) moet hetzelfde klinken als die van de D snaar ( flag 5).
De losse B snaar moet hetzelfde klinken als de flageolettoon van de lage E snaar (flag 7).
De losse E snaar moet hetzelfde klinken als de flageolettoon van de A snaar (flag 7)
Door een snaar op 1/3 te dempen kun je een kwint waarneembaar maken doordat de snaar nu sneller gaat trillen, op ¼ een kwart, op 1/5 een grote terts.
Experimenteer maar eens met de verschillende klanken en je zult zien dat je prachtige effecten op je gitaar tevoorschijn kunt toveren!
Succes met oefenen!